روشهای زمان‌دهی، موقعیت‌دهی و نقطه‌دید
روشهایی برای کنترل کنتراست هست که به عکاسی در زمان مناسب، یا تغییر نقطه دید شما بستگی دارد. استفاده از این روشها وابسته به سوژه مورد عکاسی است. طبیعی است که اگر از سوژه‌های متحرک و سریع عکاسی می‌کنید (عکاسی حیات وحش، ورزشی، عکاسی میدانی و خیابانی، حوادث و نظایر آن) بسیاری از این روشها عملی نیستند. اما اگر عکاسی شما منظره، توریستی، معماری و نظایر آن است، ممکن است بتوانید با این روشها کنتراست را بخوبی کنترل کنید.
مشکلات نور وسط روز
تا جایی که ممکن است از عکاسی در نور آفتاب وسط روز که نوری تخت از بالای سر با سایه‌های تند دارد، پرهیز کنید. این نور به هیچ وجه جالب نیست، نه برای عکاسی از مردم و نه برای منظره. معمولا در چنین شرایطی، نور از محدوده دینامیکی سنسور دوربین شما فراتر خواهد رفت.
کنتراست و ابر
نور روزهای ابری (بخصوص با ابرهایی سفید و با تیرگی متوسط) برای بسیاری از انواع عکاسی عالی است. لایه‌های ابر، نور شدید آفتاب را کم می‌کند و آن را به گونه ای پخش می‌کند که با کاهش محدوده دینامیکی، امکان گرفتن عکسی خوب از سایه و روشن‌های موجود را برای شما فراهم می‌کند. روزهای ابری شدید کمی عکاسی مشکل است. لایه تیره ابر باعث می شود که نور بسیار کم و تخت دارای تلالو اندکی باشد. در چنین شرایطی، می‌توانید بر روی عکاسی معماری، ماکرو، گلها و سوژه‌های مشابه تمرکز کنید. جالب است که عکس سوژه‌های دارای رنگهای متنوع و زیاد در چنین شرایط نوری خیلی خوب می‌شود.
در ابتدا و انتهای روز که نور قابل کنترل‌تر است عکاسی کنید
اندکی قبل از طلوع آفتاب، در هنگام طلوع، و اندکی بعد از طلوع عکاسی کنید. کنتراست کلی در این زمانها بسیار کمتر از مواقع دیگر است، چون نور خورشید مجبور است بخاطر زاویه کمتر نسبت به موقعیت شما، مسافت بیشتری را در اتمسفر نفوذ کند. به علاوه، سایه‌های بلند ناشی از ارتفاع کم خورشید، منظره را جذاب‌تر می‌کند و نیز رد نور جزئیات بافت های مختلف را به خوبی نمایش می‌دهد. در چنین اوضاعی باید آماده تغییر سریع تنظیمات نورسنجی باشید و بدانید که از چه می‌خواهید عکس بگیرید، زیرا میزان نور، رنگ آن و کیفتش به سرعت در حال تغییر است. مشابه با همین وضعیت، در یک ساعت مانده به غروب آفتاب، خود غروب و بخصوص نیم ساعت یا همین حدود پس از غروب زمانی ایده‌آل به ویژه برای عکاسی منظره می‌باشد. در این زمان کنتراست به تدریج کم می‌شود و شما می توانید به سادگی تمام محدوده سطوح مختلف نور را عکاسی کنید. نور قبل از غروب بسیار گرمتر از نور معمولی روز است و گرمای رنگها می‌تواند تصویر شما را برجسته کند. حتی بعد از پایین رفتن خورشید هم دست از عکاسی بر ندارید. بعضی اوقات حتی در زمانی که فکر می‌کنید دیگر زمان عکاسی به پایان رسیده است، با تعجب خواهید دید که خورشید که اکنون از سطح افق پایینتر است نور بهتری را ایجاد کرده است.
نقطه دید بهتری را انتخاب کنید
تغییر نقطه دید یا موقعیت می‌تواند یک راه عالی برای دستیابی به کنتراست تصویر مناسب باشد. اگر در یک روز آفتابی در حال عکاسی از مردم هستید، به سادگی به یک ناحیه سایه بروید. در سایه نه تنها کنتراست بسیار کمتر می‌شود، بلکه چشم سوژه ها نیز بخاطر نور خورشید نیمه بسته نمی‌شود. برای عکسهای معماری یا مناظر شهری، دیگر وجوه ساختمان را برای گرفتن عکسی بهتر بررسی کنید. ممکن است بتوانید موقعیتی را پیدا کنید که بخاطر یک نور متفاوت کنتراست تصویر کاهش یابد.
دسته دیگر از پیشنهادات مربوط به کنترل کنتراست، روشهایی را شرح می‌دهد که می‌توانید تنظیمات دوربین و نورسنجی را به گونه‌ای تغییر دهید تا بهترین نتیجه ممکن بدست آید:
روشهای تنظیم دوربین و نورسنجی
علاوه بر تنظیمات فیزیکی نور و زمان یا موقعیت عکاسی، عکاسان محدوده قابل دسترسی از ابزار را روی دوربین خود در اختیار دارند تا محدوده دینامیکی دوربین را با کنتراست تصویر هماهنگ کنند. بسیاری از این پیشنهادات به مشخصات ویژه دوربین دیجیتال شما وابسته خواهد بود. در اینجا سعی شده است که راهنمایی‌ها وسیع و کلی باشند تا برای تمام عکاسان با دوربین‌های مختلف مفید باشد. اما ناچارا بعضی راهنمایی‌ها مربوط به دوربین‌های خاصی است که با آنها آشنایی بیشتری داشته‌ایم. توضیحات این بخش بیشتر بر اساس دوربین‌های کانن عرضه شده، ولی ماهیتا با بسیاری از دوربین‌های برند دیگر مانند نیکون، فوجی، پنتاکس و سونی یکسان است و فقط ممکن است بعضی از اصطلاحات در آنها بهنامی دیگر شناخته شود.
از هیستوگرام دوربین استفاده کنید.
نمایش یک هیستوگرام که نورسنجی مناسبی را نشان می دهد.
اگر دوربین شما دارای امکان نمایش هیستوگرام است، عکسهای آزمایشی با رزولوشن پایین و با سطوح نورسنجی متفاوت بگیرید (با استفاده از امکان جبران نوری یا تنظیم دستی نور) و سپس هیستوگرام های بدست آمده را بررسی کنید. سعی کنید عکسی بگیرید که نمودار هیستوگرام آن در وسط واقع شده و در دو انتهای تاریک و روشن (چپ و راست) آن نمودار خط عمودی را قطع نکرده باشد. این یک نورسنجی ایده‌آل برای یک منظره کم نور است. ولی فرض می‌کنیم شرایط نوری خاصی داریم که با اعمال هر نورسنجی، قادر به رسیدن به چنین وضعیتی نیستیم.
کارت خاکستری را فراموش نکنید.
استفاده از کارت خاکستری 18 درصد در عکاسی فیلمی برای دستیابی به نورسنجی خوب، قدمتی طولانی دارد. با پر کردن کل سطح سنسور دوربین با یک مقدار معین خاکستری و نورسنجی بر اساس آن، می‌توان فرض کرد که طیف‌های روشنتر و تاریک‌تر نیز به درستی در عکس ثبت می‌شود. عکاسان دیجیتال نیز می‌توانند با کمی تغییر از این روش استفاده کنند. شرایط نوری پیچیده یا دشوار، کارت خاکستری (یا حتی یک پارچه که دارای همان تیرگی است) را در همان نوری که می‌خواهید عکاسی کنید قرار دهید. دوربین را به آن نزدیک کنید یا لنز را زوم کنید تا تمام کادر با طیف خاکستری مشخص شده پر شود. دوربین را طوری تنظیم کنید تا حداکثر اطلاعات قابل دستیابی را روی صفحه نمایش نشان دهد. وقتی مقدار دیافراگم و سرعت شاتر مورد نظر روی صفحه دیده شد، آن را به خاطر بسپارید یا جایی یادداشت کنید. اکنون روی منظره مورد نظرتان فوکوس کنید. اگر نورسنج دوربین، تنظیمات متفاوتی را نشان می‌دهد، با استفاده از جبران نوری دوربین یا قرار دادن دوربین در مد دستی و تغییر تنظیمات نورسنجی دوربین را مطابق آنچه که با کارت خاکستری اندازه‌گیری شده است تنظیم نمایید. با این کار می‌توانید مطمئن شوید که بهترین سطح نورسنجی را بر اساس نور موجود، خواهید داشت. البته می‌توانید در صورتی که می‌خواهید منظره را روشنتر یا تیره تر ثبت نمایید، این تنظیمات را به دلخواه خود تغییر دهید.
از یک کارت کالیبره کردن هیستوگرام استفاده کنید.
کارت کالیبره کردن هیستوگرام
در صورتی که دوربین شما دارای امکان نمایش هیستوگرام است، می توانید از یک فکر هوشمندانه برای بهینه کردن کنتراست در نورسنجی خود استفاده کنید. در این روش به جای یک کارت خاکستری خالص، می‌توانید از یک کارت سفید/خاکستری/سیاه برای ارزیابی نور و تنظیم نورسنجی دوربین بر اساس نور موجود استفاده کنید. روش این کار اینطور است که ابتدا یک عکس نمای نزدیک از یک کارت سه بخشی که دارای یک بخش کاملا سیاه، یک بخش خاکستری 18 درصد و یک بخش کاملا سفید است می‌گیرید. شما می‌توانید این کار را خودتان هم درست کنید یا آماده بخرید. (این کارتها به نام "Digital Calibration Target" به فروش می رسند، ولی بی دلیل قیمت بالایی دارند و ترجیح دارد که خودتان نسبت به ساخت آن اقدام کنید).
هیستوگرام حاصل از کارت کالیبراسیون هیستوگرام
با بررسی هیستوگرام این عکس آزمایشی بخشهای سفید و سیاه به صورت میله هایی در نمودار هیستوگرام نشان داده می‌شود (چون اساسا مقادیر یکسانی از شدت روشنایی دارند)، در حالی که بخش خاکستری به صورت یک برآمدگی درمیانه نمودار دیده می‌شود. با توجه به محل این نشانه ها، می توانید قضاوت کنید که هیستوگرام دوربین شما به خوبی تنظیم شده است یا نه؟ مثلا اگر میله مربوط به بخش سفید در قسمت انتهای راست نمودار واقع شده باشد، و توسط دیواره نمودار قطع شده باشدیا به آن رسیده باشد، به شما نشان می‌دهد که احتمالا در عکس واقعی مناطق روشن تصویر دچار نوردهی بیش از حد (اوراکسپوز) خواهد شد. مشابه همین حالت، اگر میله‌ای که بخش سیاه را نشان می دهد دقیقا در سمت چپ محور نمودار واقع شده باشد، به شما گوشزد می کند که شما در معرض خطر از دست دادن جزئیات در مناطق کم نور تصویر قرار دارید.
با مرور نمودار هیستوگرام، می‌توانید میزان نوردهی را کم یا زیاد کنید تا مقادیر نمودار را در وسط قرار دهید و مطمئن شوید که هم محدوده روشن و هم تیره قابل مشاهده است و اندکی هم فضا در طرفین نمودار باقی مانده است. اگر دو حد روشنایی و تاریکی در دو طرف انتهای نمودار قرار گرفته باشند نشانه خوبی است که نوردهی انتخاب شده کنتراست زیادی دارد و می‌توانید از بعضی روشهای شرح داده شده دراین مقاله نظیر نوردهی متفاوت، تغییر موقعیت، تغییر تنظیمات کنتراست دوربین و مانند آن استفاده نمایید تا کنتراست را تا حدودی کاهش دهید.
آیا دوربین شما قابلیت تنظیم پارامترهای تصویر را دارد؟
منوی پارامترهای Canon 10D
تنظیمات پارامتر – در این حالت تنظیم برای کنتراست بالا
اگر دوربین شما امکان تنظیم مستقیم پارامترهای کنتراست تصویر را دارد (همانند کانن 10دی)، بدانید که یک ابزار ارزشمند برای تنظیم محدوده دینامیکی دوربین با صحنه مورد عکاسی در اختیار شما است. این تنظیم متعلق به کاربر شما را قادر می‌کند که تنظیمات پیش فرض سنسور دوربین را تغییر دهید وتصاویری را با سطح کنتراست بالاتر یا پایینتر ثبت کنید.
توجه: اگر در مد RAW عکاسی می‌کنید، این تنظیم کنتراست هنگام تبدیل فایل RAW تاثیر گذار خواهد بود، نه در زمان عکاسی. برای سایر مدهای عکاسی تنظیمی در حد 2+ تا 2- برای کنتراست قابل انتخاب می‌باشد. این تنظیم می‌تواند در شرایط نوری پیچیده کمک بسیاری به شما کند. به یاد داشته باشید که یک عکس آزمایشی بگیرید و برای اینکه ببینید نمودارهای شدت نور به چه اندازه باز یا فشرده شده‌اند، نمودار هیستوگرام را بررسی کنید.
بهترین عکس از دو محدوده متفاوت
اگر صحنه‌ای که عکاسی می‌کنید ثابت است و نور به سرعت تغییر نمی‌کند (در غروب و طلوع و هوای نیمه ابری و طوفانی تغییرات نور شدید است) یک پیشنهاد دیگر هم وجود دارد که به وجود یک سه‌پایه بستگی دارد. اگر سه پایه شما همراهتان است، بر اساس تجربه عکاسان حرفه‌ای، بهترین و ساه‌ترین پیشنهاد برای بهبود کلی تمام عکسها این است که تا جایی که می‌توایند عکس هایتان را با سه پایه بگیرید (بخصوص وقتی نور درخشان نیست). با استفاده از یک سه پایه، با گرفتن دو عکس از هر منظره به جای یک عکس می‌توانید به محدوده دینامیک بسیار وسیعی دست یابید. در عکس اول می‌توانید تنظیم را بر اساس نواحی روشن تصویر انجام دهید و نگران نواحی سایه و تیره نباشید. در تصویر دوم تنظیم را بر اساس نواحی سایه و تیره انجام دهید و اجازه دهید نواحی روشن اوراکسپوز شود. سپس با استفاده از فتوشاپ یا برنامه پردازش تصویر دیگری می‌توانید این دو عکس را با هم ادغام کنید تا بهترین عکس دربرگیرنده هر دو محدوده نوری در یک شرایط نوری پیچیده را ایجاد کنید.
امیدواریم که این مقاله دو قسمتی در کنترل کنتراست در عکاسی دیجیتال به کارتان بیاید. این مقاله ترجمه‌ای از مقاله آقای Edwardo بود که در سایت ایشان منتشر شده است و حاصل سالها تجربه عکاسی و آموزش ایشان است.
لطفا سوالات و نظرات و یا مطالب تکمیلی خود در این زمینه را در این بخش تالار گفتگو بیان نمایید.
کلمات کلیدی:
